علیرضا رحیمی

علیرضا رحیمی

قوم نگاری ایلات و عشایر ایران
علیرضا رحیمی

علیرضا رحیمی

قوم نگاری ایلات و عشایر ایران

بازی های محلی و سنتی عشایر

بازی های محلی و سنتی عشایر


بازی های بومی و محلی عشایر پایبند به فرهنگ و اصول سنتی و قومی عشایری است و از ویژگی های فرهنگی و اجتماعی خاصی پیروی می کند که این نمودهای فرهنگ قومی، از ریشه ای مشترک، تنومند و دیرینی برخوردار است.

 

 

  

یکی از تفریحات و سرگرمی های نشاط آور و پر هیجانی که سینه به سینه از نسلی به نسلی انتقال یافته و هنوز نیز در بین عشایر و ایلات رونق دارد، بازی های بومی و محلی آنان است.

 

چوب بازی یکی از شناخته شده ترین و پرجاذبه ترین بازی های سنتی و محلی عشایر است که هنوز در بین عشایر و ایلات کشور رایج و متداول است.

 

 این بازی و سایر بازی های محلی عشایر که بعضی از آنها قدمتی طولانی دارند، اوقات فراغت مفرح و شادی را برای بیرون راندن خستگی تلاش و فعالیت های روزانه آنان، فراهم می سازد.

 

چوب بازی که ترکه بازی نیز گفته می شود، نماد خشونت، شور، هیجان، و ورزش و تفریحی پر تحرک است. در این بازی ـ رقص که روحیه جنگ آوری و آمادگی برای دفاع در برابر دشمن را در عشایر تقویت می کند؛ یکی از مردان چوب ترکه ای حدود 5/1 متری را به دست می گیرد و وظیفه اش فرود آوردن ترکه و زدن ضربه به پای طرف مقابل است که او نیز چوب بلند قطوری را برای دفاع از خود در دست دارد و باید تلاش کند تا ضربه چوب دستی را با حرکت چوب خود و گاه پریدن از روی زمین، دفاع و خنثی کند و مانع از برخورد آن با پاهایش شود.

 

در این مدت، سرنا و ساز و دهل نیز توسط شهنا زن و توشمال نواخته می شود که این گردش و دفاع مردان چوب به دست و هماهنگی آن با ساز و دهل نوعی رقص و حرکت موزون را در ذهن بیننده تداعی می کند.



استفاده از مطالب این وبلاگ با ذکر منبع بلامانع است.

صنایع دستی عشایر

صنایع دستی که بازتابی از تاریخ و تمدن هر ملت و قومی است، به آن گروه از صنایع گفته می شود که تمام یا بخش عمده ای از مراحل ساخت و پرداخت آن با دست انجام می شود و مهارت، ذوق، سلیقه و بینش انسان در تولید آن نقش اساسی دارد.  

 صنایع دستی ایلات و عشایر ایران به عنوان زیرمجموعه ای از هنرهای سنتی، از گذشته تا به امروز جایگاه ویژه ای در فرهنگ و هنر ایران داشته است. قالی، قالیچه، گلیم، جاجیم ، گبه، ورنی، خورجین، توبره، پلاس (چادر)، چوقا (برک)، حصیربافی، سوزن دوزی و ... از انواع صنایع دستی ای است که در مناطق مختلف ایران توسط زنان و دختران هنرمند عشایری تولید می شود.

ترکیب بندی و تنوع در طرح و نقش و رنگ از مهم ترین جلوه های بصری و مرغوبیت صنایع دستی ایلات و عشایر ایران است و علاقه مندان زیادی هم در داخل و هم در خارج از کشور دارد.

استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

دامداری عشایر

مهم ترین منبع درآمد عشایر برای امرار معاش، دامداری است که بیشتر شامل دام سبک (گوسفند، میش، بز، بره) می شود.  عشایر برخی از مناطق دام سنگین (گاو و شتر) نیز دارند. 

  

عشایر حدود 24 میلیون راس دام سبک و سنگین (25 درصد دام کشور) در اختیار دارند که نقش زیادی در تامین گوشت قرمز و مواد پروتینی کشور دارند. دامداران عشایری بخشی از گوشت و فراورده های دامی و لبنی تولیدی را برای رفع نیازهای غذایی خود و بخش عمده ای از آن را به بازار عرضه می کنند. از پشم و پوست دام نیز در تولید صنایع دستی استفاده می شود.

استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

آلاچیق

 آلاچیق (اوی) نوعی سرپناه در زندگی کوچ نشینی است که  عموما در مناطق شمالی کشور و توسط عشایر شاهسون، ارسباران و ترکمن برپا می شود.  

          

 آلاچیق بسته به تعداد افراد خانوار و اسباب و اثاثیه، دارای  18 تا  24 تیرک است که اگر به خان ها تعلق داشته باشد به 36 تیرک نیز می رسد. این تیرک های چوبی، شکلی کمانی دارند که از چیدن دایره وار و فرو بردن در زمین، در بالای آلاچیق به هم متصل و یک دایره تشکیل می دهند. سپس تکه های بزرگ نمدهای بافته شد از موی بز را بر روی تیرک ها قرار می دهند و آلاچیق برپا می شود. 

امروزه آلاچیق به علت گرانی و سختی برپا کردن آن، کمتر مورد استفاده قرار می گیرد و عشایر بیشتر ترجیح می دهند از چادرهای برزنتی استفاده کنند.

استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

سیاه چادر

سیاه چادر، خانه عشایر و از نمادهای اصلی زندگی کوچ نشینی است که در اندازه ها و نمونه های مختلف در بین ایلات و عشایر ایران به عنوان سرپناه استفاده می شود.

سیاه چادر شامل تکه های بافته شده از موی بز است که از اتصال آنها به هم و قرار دادن بر روی تعدادی تیرک چوبی برپا می شود. تعداد تیرک های به کار رفته در سیاه چادر که ستونهای آن هستند، در مناطق و ایلات و طوایف مختلف، متفاوت است و بستگی به شکل و اندازه  سیاه چادر دارد.  

خاصیت موی بز به گونه ای است که در گرما منقبض و در سرما منبسط می شود که باعث می شود منفذهای سیاه چادر در تابستان باز و هوای داخل آن خنک و در زمستان بسته شده و از ورود سرما و باران به داخل سیاه چادر جلوگیری می کند. 

استفاده از مطالب وبلاگ با ذکر منبع بلامانع است.